WIEDZA RATOWNIKÓW WODNYCH NA TEMAT RADZENIA SOBIE ZE STRESEM

Анотація

Wstęp. Stres jest reakcją, która ma swój początek w mózgu, a odpowiedzialne za nią są czynniki stresogenne [1]. Hans Selye pojęcie stresu wyjaśnia jako reakcję organizmu na wymagania, niezależnie od tego, czy zostały one spowodowane lub skutkują przyjemnymi, czy też nieprzyjemnymi wydarzeniami [2]. Podczas długotrwałego utrzymywania się stresu w organizmie dochodzi do różnego rodzaju zaburzeń fizjologicznych, które przyczyniają się do powstawania chorób. Najczęściej dochodzi do powstawania schorzeń układu krążenia, problemów żołądkowo- jelitowych, skórnych. Zwiększony poziom glukozy we krwi, który wynika z sytuacji stresowych może doprowadzić do powstania cukrzycy typu II. Podwyższenie poziomu kortyzolu i adrenaliny przyczynia się do skurczu naczyń krwionośnych, uczucia kłucia w klatce piersiowej oraz powstania IBS, które określa się jako nerwicę wegetatywną [3]. Przyczyny stresu określane jako stresory, są szkodliwymi bodźcami działającymi na każdego człowieka w inny sposób oraz w różnym nasileniu. W latach 60. XX wieku dwóch psychiatrów Thomas Holmes i Richard Rahe przeprowadzili badania na niespełna 400 osobach i opracowali Social Reaginjustment Rating Scale (SRRS) [4]. Pojęcie radzenia sobie ze stresem zostało wprowadzone do literatury w latach 60- tych XX wieku i stanowi jedno z podstawowych elementów stresowej sytuacji [5]. Richard Lazarus oraz Susan Folkman uznali proces radzenia sobie ze stresem, jako stale zmieniające się poznawcze i behawioralne wysiłki, mające na celu opanowanie określonych zewnętrznych i wewnętrznych wymagań, ocenianych przez osobę, jako obciążające lub przekraczające jego zasoby [6]. Autorzy wyróżnili dwie funkcje radzenia sobie ze stresem: instrumentalną polegającą, na radzeniu sobie z problemem oraz funkcję regulacyjną, opartą na emocjach, aby obniżyć przykre doznania związane z bodźcem stresowym [7].